Równość kobiet i mężczyzn stanowi fundamentalną zasadę Unii Europejskiej – takimi słowami Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania, rozpoczęła czwarty Okrągły Stół Ministrów Unii Europejskiej ds. Równości Płci, który odbył się 9 maja br. w ramach VI Kongresu Kobiet.

Na spotkaniu, które odbyło się pod hasłem „Równość kobiet i mężczyzn w gremiach decyzyjnych”, zgromadziło się kilkanaście delegacji rządowych państw członkowskich Unii Europejskiej, jak również spoza UE, m.in. z Austrii, Bułgarii, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Niemiec, Litwy, Łotwy, Malty, Szwecji i Polski. Swoją obecność zaznaczyli także eksperci, przedstawiciele biznesu i organizacji pozarządowych. Gospodarzami debaty byli Władysław Kosiniak-Kamysz, Minister Pracy i Polityki Społecznej oraz Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania. Na spotkaniu była także obecna Małgorzata Marcińska, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.

Na zdjęciu: Władysław Kosiniak-Kamysz, Minister Pracy i Polityki Społecznej i Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Pełnomocniczka Rządu do spraw Równego Traktowania; fot. Multimedia Warszawskie

 

KOBIETY WCIĄŻ STANOWIĄ GRUPĘ DEFAWORYZOWANĄ

W wystąpieniu otwierającym obrady Agnieszka Kozłowska-Rajewicz podkreśliła, że mimo podejmowania konkretnych działań na rzecz równości kobiet i mężczyzn, również w zakresie regulacji prawnych – np. dotyczących obecności kobiet na listach wyborczych czy korzystania przez obojga rodziców z urlopów rodzicielskich – na rynku pracy, w szczególności zaś w najwyższych gremiach decyzyjnych, kobiety wciąż stanowią grupę defaworyzowaną. Jak stwierdziła, jeśli nie zostaną podjęte wyjątkowe kroki, likwidacja luki płacowej w Polsce stanie się faktem dopiero za 70 lat.

Małgorzata Marcińska dodała, że kobiety w Polsce posiadają odpowiednie kwalifikacje i motywacje do zajmowania kluczowych stanowisk decyzyjnych. Choć na poziomie ważnych funkcji eksperckich w firmach ich udział jest całkiem spory, to jednak na stanowiskach zarządczych, związanych z władzą w spółkach, jest ich już znacznie mniej – w zarządach i radach nadzorczych mamy niespełna 15% kobiet, zaś kobiet-prezesek jest ok. 7%. Jak pokazują wyniki analizy tematycznej przeprowadzonej przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu, co czwarta duża firma w Polsce ma wyłącznie męski skład zarządu, zaś w nieco ponad 52% z nich jest tylko jedna kobieta. Oznacza to, że mamy jeszcze sporo do zrobienia w zakresie zwiększenia dostępu kobiet do gremiów decyzyjnych.

Pierwsza część spotkania, w której poszczególni szefowie delegacji opisywali sytuację w zakresie praktyk równościowych w swoich krajach, jasno pokazała, że większość państw Zjednoczonej Europy musi stawiać czoła często podobnym problemom związanym z polityką równościową. Bardzo istotnym w tym kontekście czynnikiem jest edukacja – jak zauważyli m.in. Sekretarz Stanu Łotwy Ieva Jaunzeme czy Minister Opieki Społecznej i Pracy Estonii Helmen Kütt, kobiety wybierają studia techniczne kilkakrotnie rzadziej niż mężczyźni, co często jest rezultatem stereotypów dotyczących większych predyspozycji kobiet do zajmowania się dziedzinami humanistycznymi. Konieczność zwalczania stereotypów związanych z rolami płciowymi podkreślali niemal wszyscy ministrowie - o kampaniach i ruchach społecznych poświęconych przeciwdziałaniu uprzedzeniom płciowym mówili m.in. Ambasador Malty w Polsce, Pierreclive Agius, Ambasador Szwecji w Polsce, Steffan Herrström czy Fanny Benedetii, doradczyni w Ministerstwie Kobiet i Równości Płci Francji.

fot. Multimedia Warszawskie

Na zdjęciu od lewej: Małgorzata Marcińska, Podsekretarz w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania, Monika Ksieniewicz, Wicedyrektorka Biura Pełnomocniczki ds. Równego Traktowania; Barbara Szymborska, Dyrektorka Biura Pełnomocniczki ds. Równego Traktowania, fot. Multimedia Warszawskie

 

KWOTY I PARYTETY KLUCZEM DO SUKCESU

Kluczowe dla sukcesów państw członkowskich okazały się również „twarde regulacje”. Te z krajów europejskich, które zdecydowały się na rozwiązania legislacyjne gwarantujące równość płci w gremiach decyzyjnych, odnotowały znaczącą poprawę m.in. w zakresie obecności kobiet na takich stanowiskach w biznesie i polityce. Jak opisywała Fanny Benedetti, wskutek wprowadzenia przez francuski rząd kwot na listach wyborczych i sankcji za niedotrzymanie parytetów, liczba kobiet w polityce ulega sukcesywnemu zwiększeniu. Francja stała się również pionierem w zakresie wychowania antydyskryminacyjnego. W szkołach podstawowych wprowadzono program „ABCD równości”, mający na celu zwalczanie stereotypów.

Ciekawym rozwiązaniem prawnym może pochwalić się również Dania. Największe duńskie firmy muszą corocznie ustalać cel liczbowy – procent kobiet, które mają zająć najwyższe stanowiska zarządcze oraz wykazywać w corocznych raportach, czy taki cel udało się zrealizować. W przypadku nieosiągnięcia ustalonych pułapów, przedsiębiorstwa obarczone są sankcjami.

Konieczność wprowadzenia twardych regulacji prawnych odnotowała większość przedstawicieli państw europejskich. W wielu państwach, m.in. w Niemczech, Czechach czy Austrii, planowane są konkretne ustawy dotyczące równości płci lub rządowe programy służące temu celowi. Mimo wciąż niewielkiego udziału kobiet w najwyższych gremiach decyzyjnych w dziedzinie biznesu, polityki czy nauki, kraje Unii Europejskiej wprowadzają dobre praktyki w zakresie równości. Jak podkreślali paneliści, takie praktyki realnie zwiększają zyski biznesowe wielu firm i ulepszają funkcjonowanie organizacji.

Podobny wniosek pojawiał się także w wypowiedziach wielu panelistów w drugiej części spotkania – otwartej debaty z udziałem przedstawicielek biznesu i organizacji pozarządowych. Odwołując się często do własnych doświadczeń, paneliści zasiadający w radach nadzorczych spółek zaznaczali, że obecność kobiet na najwyższych szczeblach biznesu sprzyja nie tylko powiększeniu zysków firmy, ale także rozwojowi, często korzystniejszych, modeli zarządzania. Jako bariery przeszkadzające kobietom w zajmowaniu najwyższych stanowisk, przedstawiciele biznesu jednomyślnie wskazywali wciąż silne stereotypy, które pomniejszają wartość zawodową kobiet.

Wielokrotnie wyrażane zarówno przez europejskich ministrów ds. równości płci, jak i ekspertów oraz przedstawicieli biznesu i organizacji pozarządowych przekonanie o tym, że równość kobiet i mężczyzn jest jedną ze strategicznych dziedzin rozwoju, minister Władysław Kosiniak-Kamysz w wystąpieniu kończącym obrady podsumował w sposób następujący: “Więcej kobiet, większy zysk”.

fot. Multimedia Warszawskie

Na zdjęciu: Fanny Benedetti, Advisor of European and International Affairs Unit, Ministry for Women's Rights and Gender Equality (Francja) i Renate Augstein, Head of Gender Equality Departament, Federal Ministry for Family Affairs, Senior Citizens, Women and Youth (Niemcy), fot. Multimedia Warszawskie

Na zdjęciu: Gintaras Klimavicius, Vice Minister of Social Security and Labour (Litwa), Andreas Sommer Moeller, Special Advisor, Ministry of Children, Gender Equality, Integration and Social Affairs (Dania), Staffan Herrström, Ambasador Szwecji w Polsce, fot. Multimedia Warszawskie